Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 6 kwietnia 2022 roku

Sąd Rejonowy w Gliwicach Wydział I Cywilny w składzie następującym :

Przewodniczący : Sędzia Joanna Zachorowska

Protokolant : Sylwia Pordzik

Po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 kwietnia 2022 r. w G.

sprawy z wniosku S. W.

z udziałem Gminy G., A. R.

o nabycie prawa własności przez zasiedzenie

postanawia

1.  wniosek oddalić;

2.  kosztami postępowania obciążyć uczestników postępowania w zakresie przez nich poniesionym.

.

Sędzia Joanna Zachorowska

Sygn. akt I Ns 228/21

UZASADNIENIE

W dniu 2.4.2021 S. W. wniosła o stwierdzenie, że z dniem 7.4.2019 roku nabyła przez zasiedzenie prawo własności części nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), oznaczonej jako działka nr (...), o powierzchni około 70 m ². Uzasadniła, że na mocy umowy z 23.10.1991 r. wraz z mężem nabyła prawo wieczystego użytkowania nieruchomości. Małżonkowie tam zamieszkali. Ogrodzili posesję. Decyzją Prezydenta Miasta G. z 6.4.1999 r. prawo wieczystego użytkowania gruntu przekształcone zostało w prawo własności na zasadach ustawowej wspólności małżeńskiej. Małżeństwo wnioskodawczyni zostało rozwiązane przez rozwód z dniem 6.8.2004 roku. Mąż S. W. opuścił nieruchomość. Od tego czasu wnioskodawczyni jest wyłącznym posiadaczem przedmiotowego gruntu. Dba o nią, dokonuje nasadzeń, korzysta z niej z wyłączeniem osób trzecich. O tym, że działka nie jest jej własnością dowiedziała się w dniu 3.11.2020 r. z pisma Urzędu Miejskiego w G.. S. W. od 6.4.1999 r. była posiadaczem w dobrej wierze, gdyż pozostawała w usprawiedliwionym przekonaniu, że prawo własności dotyczy całego ogrodzonego terenu. Zasiedzenie nastąpiło po 20 latach, czyli 7.4.2019 roku.

W odpowiedzi na wniosek uczestniczka postępowania Gmina G. zażądała oddalenia wniosku. Przyznała, że wnioskodawczyni korzysta z części tej działki, jednakże w chwili rozpoczęcia posiadania nie znajdowała się w dobrej wierze. Dobra wiara oznacza stan psychiczny wyrażający się błędnym, ale usprawiedliwionym przekonaniem o istnieniu prawa. Zła wiara zachodzi wówczas, gdy podmiot wie o nieistnieniu określonego prawa lub wiedziałby, gdyby w konkretnych okolicznościach postępował rozsądnie, z należytą starannością i zgodnie z zasadami współżycia społecznego. Mylne przekonanie wnioskodawczyni, że cały grunt objęty jej posiadaniem należy do niej, nie jest w żaden sposób usprawiedliwione. Byłoby ono uzasadnione, gdyby opierało się na decyzji, umowie, mapie geodezyjnej błędnie wskazującej przebieg granic działek ewidencyjnych. Wnioskodawczyni nigdy nie deklarowała ani nie uiszczała podatku od gruntu, co do którego o zasiedzenie wnosi. Nie upłynął termin niezbędny do zasiedzenia, wniosek jest przedwczesny.

Na rozprawie w dniu 6.4.2022 r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestniczki postępowania współwłaścicielkę nieruchomości A. R.. Nowo wezwana uczestniczka przychyliła się do żądania S. W..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

S. W. i R. W. na podstawie umowy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego i własności budynku z 23.10.1991 roku nabyli prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) (359) przy ul. (...) w G., dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadził KW nr (...). Działka liczyła 276 m ². Jej granice przebiegły wzdłuż ścian zewnętrznych budynków, tak samo jak w przypadku innych zabudowań szeregowych osiedla.

Na mocy decyzji z 6.4.1999 r. prawo wieczystego użytkowania zostało przekształcone w prawo własności na rzecz małżonków w ustawowej wspólności.

Małżeństwo S. W. i R. W. zostało rozwiązane przez rozwód na podstawie prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z 6.8.2004 roku.

W dniu 19.11.2004 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w G. zrzekła się prawa wieczystego użytkowania działki nr (...) (obecnie (...)) położonej w G..

Stosownie do postanowienia w przedmiocie podziału majątku wspólnego prawomocnego z dniem 11.5.2021 r. wnioskodawczyni stała się wyłącznym właścicielem działki nr (...) ((...)). W dniu 27.12.2021 r. S. W. darowała swojej córce A. R. udział w wysokości ½ w prawie własności nieruchomości.

S. W. i R. W. zamieszkali na nieruchomości położonej w G. przy ul. (...) w marcu 1990 roku. Spółdzielnia Mieszkaniowa wybudowała tam dom w zabudowie szeregowej.

Pomiędzy posesją przy ul. (...) posesją przy ul. (...) znajdował się pas działki nr (...) ( (...)). Grunt ten wiosną 1990 r. został przedzielony płotem po połowie przez właścicieli sąsiednich nieruchomości. Każda z działek zyskała po około 2 m szerokości. Pozostali mieszkańcy osiedla grodzili posesje wzdłuż ścian budynków.

Pod powierzchnią działki znajduje się nieczynny przewód ciepłowniczy, a także przyłącze elektryczne. Posadowiony jest słup oświetleniowy.

Podatek od gruntu będącego we własności S. W. i jej męża był regularnie uiszczany. Na działce posiana jest trawa, rośnie jedno drzewo. O stan nieruchomości dba wnioskodawczyni, traktuje ją jak swoją własność. Pomaga jej córka wraz z rodziną, która zamieszkuje w domu przy ul. (...).

S. W. nie widziała mapy zajmowanej przez nią działki.

/dowody: umowa przeniesienia prawa użytkowania wieczystego i własności budynku (k. 195-196), wyrys z mapy ewidencyjnej (k. 178), opis i mapa działki z akt KW nr (...) (k. 184), zawiadomienie (k. 12, 15), umowa darowizny z 27.12.2021 r. (k. 180-182), decyzja z 6.4.1999 roku (k. 13-14), wypis z rejestru gruntów (k. 16), decyzje podatkowe i pokwitowania wpłat (k. 17-44), odpis KW nr (...) (k. 190), mapa z Systemu Informacji Przestrzennej (k. 194), wydruk z Miejskiego Systemu Informacji Przestrzennej (k. 9), zeznania świadka T. M. (k. 197), zeznania świadka W. S. (k. 198), przesłuchanie wnioskodawczyni (k. 198), akt notarialny zrzeczenia się prawa wieczystego użytkowania (k. 173-175), odpis KW nr (...) (k. 191-192)/

W dniu 3.11.2020 r. wnioskodawczyni otrzymała z Urzędu Miejskiego w G. wezwanie do wskazania na podstawie jakiego tytułu prawnego użytkuje część działki nr (...).

/dowody: pismo UM w G. (k. 46)/

Na rozprawie w dniu 6.4.2022 r. Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego geodety na okoliczność określenia na mapie geodezyjnej przedmiotu wniosku. Z uwagi na brak przesłanek do zasiedzenia nieruchomości wniosek ów stał w sprzeczności z zasadą szybkości i ekonomiki postępowania.

Sąd zważył, co następuje

Wniosek nie mógł zostać uwzględniony.

W myśl art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Zgodnie z art. 172 § 2 k.c. po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Do nabycia własności przez zasiedzenie niezbędne jest spełnienie dwóch przesłanek: samoistnego posiadania oraz upływu czasu przewidzianego w ustawie.

Zgodnie z art. 336 k.c. posiadaczem samoistnym jest ten, kto rzeczą faktycznie włada, jak właściciel. Do zaistnienia samoistnego posiadania potrzebne są dwa elementy tego stanu: corpus i animus. Corpus to faktyczne władanie rzeczą. Animus to element intelektualny posiadania samoistnego przejawiający się w woli posiadacza. Aby posiadanie można było nazwać samoistnym, wola posiadacza musi być wolą władania rzeczą jak właściciel. Wola ta musi zostać uzewnętrzniona, gdyż jedynie w taki sposób można jej dowieść.

W przedmiotowej sprawie przesłanka samoistności posiadania części działki nr (...), od chwili przekształcenia prawa wieczystego użytkowania w prawo własności w dniu 6.4.1999 r. zabudowanej działki przy ul. (...), została dowiedziona. Element ów nie był kwestionowany przez Gminę G.. Podkreślić należy, że władając działką nr (...) w czasie, gdy ustanowione było prawo wieczystego użytkowania działki nr (...), wnioskodawczyni w ten sam sposób posiadała także sąsiednią działkę, a było to posiadanie zależne. Nie sposób uznać, by z części ogrodzonej posesji korzystała jak użytkownik wieczysty, a z części – jak właściciel. Zwłaszcza wobec faktu, że na działce nr (...) posadowiona była część ogrodu, naturą rzeczy traktowanego jako całość.

Prawo użytkowania wieczystego, choć zbliżone do prawa własności – nie jest nim, więc nie może doprowadzić do zasiedzenia własności nieruchomości (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 23 lipca 2008 roku, III CZP 68/08, wyroki Sądu Najwyższego z 28 września 2000 roku, IV CKN 103/00 i z 17 kwietnia 1997 roku, I CKU 32/97). Posiadanie takie prowadzić może jedynie do nabycia prawa użytkowania wieczystego. By tak się jednak stało, prawo wieczystego użytkowania na obu nieruchomościach musi być uprzednio ustanowione. Nie ma podstaw do zasiedzenia takiego prawa w sytuacji, gdy nie zostało ono ustanowione dla danej nieruchomości. Brak bowiem ustawowej podstawy dla powstania tego prawa w drodze zasiedzenia (por. uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1975 roku, III CZP 63/75, OSNCP 1976/12/259). Orzeczenie w przedmiocie zasiedzenia jest deklaratoryjne, nie może stworzyć nowego bytu prawnego.

S. W. i R. W. część działki nr (...) objęli w posiadanie wiosną 1990 roku. Na podstawie umowy przeniesienia prawa użytkowania wieczystego i własności budynku z 23.10.1991 roku nabyli prawo użytkowania wieczystego działki nr (...) ((...)) przy ul. (...) w G., dla której Sąd Rejonowy w Gliwicach prowadził KW nr (...). Na mocy decyzji z 6.4.1999 r. prawo wieczystego użytkowania zostało przekształcone w prawo własności na rzecz małżonków w ustawowej wspólności. W dniu 19.11.2004 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w G. zrzekła się prawa wieczystego użytkowania działki nr (...) (obecnie (...)) położonej w G..

Bieg terminu zasiedzenia prawa wieczystego użytkowania posiadanej przez wnioskodawczynię nieruchomości rozpoczął się w dniu 23.10.1991 roku, zakończył zaś 6.4.1999 roku. Ani termin 20 lat ani 30 lat niezbędny do nabycia prawa wieczystego użytkowania przez zasiedzenie nie upłynął.

W dacie 6.4.1999 r. rozpoczął bieg termin zasiedzenia prawa własności części działki nr (...). Wnioskodawczyni nie legitymowała się wówczas przymiotem dobrej wiary.

Przepis art. 172 k.c. łączy przepisany dla nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia upływ czasu z kwalifikacją posiadania według kryterium dobrej lub złej wiary posiadacza z chwili uzyskania przez niego posiadania. Dla oceny dobrej lub złej wiary posiadacza nieruchomości decydująca jest chwila uzyskania posiadania. Świadomość w tym ujęciu polega na usprawiedliwionym w danych okolicznościach przekonaniu posiadacza, że przysługuje mu takie prawo do władania rzeczą, jakie faktycznie wykonuje (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 7.5.1971 r., I CR 302/71, NP 4/37).

Sąd uznał, że S. W. w dacie rozpoczęcia biegu terminu zasiedzenia prawa własności części działki nr (...), czyli 6.4.1999 r., pozostawała w złej wierze w związku z brakiem jakiegokolwiek dokumentu wprowadzającego na grunt. Podkreślić należy, że działka zamieszkała przez nią była mała, liczyła 276 m ². Pas gruntu przylegający do posesji poszerzał ją o około 2 m. Pozostali mieszkańcy osiedla grodzili swoje działki wzdłuż ścian budynków. Powiększenie posesji o około 70 m ², czyli 1/5 całego obszaru, nie mógł ujść uwadze. Granice nieruchomości na całym osiedlu przebiegły wzdłuż ścian zewnętrznych budynków szeregowych. Można to było łatwo stwierdzić na podstawie mapy nieruchomości, która jest częścią akt księgi wieczystej. Podawany przez S. W. fakt, że nie widziała mapy zajmowanej przez nią działki, nie może być interpretowany na korzyść wnioskodawczyni i przyjęty jako usprawiedliwiony w danych okolicznościach.

Wobec powyższego Sąd żądanie, jako przedwczesne, oddalił.

O kosztach orzeczono w oparciu o art. 520 § 1 k.p.c., obciążając nimi uczestników postępowania w zakresie przez nich poniesionym. Sąd nie doszukał się podstaw dla odejścia od zasady, wedle której każdy zainteresowany w postępowaniu nieprocesowym ponosi koszty związane z jego udziałem w sprawie.

Sędzia Joanna Zachorowska