Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2022 roku

Sąd Rejonowy w Gliwicach Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Joanna Zachorowska

Protokolant: Sylwia Pordzik

po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2022 roku w Gliwicach

na rozprawie sprawy z powództwa D. U.

przeciwko (...) S.A.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 8 504,03 zł (osiem tysięcy pięćset cztery złote trzy grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 5 czerwca 2020 roku;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2 932,23 zł (dwa tysiące dziewięćset trzydzieści dwa złote dwadzieścia trzy grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w G.od powódki kwotę 59,48 zł (pięćdziesiąt dziewięć złotych czterdzieści osiem groszy), zaś od pozwanego kwotę 132,39 zł (sto trzydzieści dwa złote trzydzieści dziewięć groszy) tytułem wydatków.

Sędzia Joanna Zachorowska

Sygn. akt I C 334/22

UZASADNIENIE

Pozwem z 15 czerwca 2020 roku D. U. wniosła o zasądzenie od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 12 324,38 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 5 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty. Zażądała również zasądzenia na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazała, że 17 kwietnia 2020 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzony został pojazd S. (...), którego właścicielem jest E. J.. Podała, że pozwana po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego przyjęła na siebie odpowiedzialność za skutki wskazanego zdarzenia. Różnica pomiędzy odszkodowaniem należnym a wypłaconym z tytułu kosztów naprawy wynosi 12 139,88 zł, której to kwoty domaga się powódka w niniejszym postępowaniu. Wskazała również, że dochodzi zwrotu sumy 184,50 zł tytułem kosztów sporządzenia prywatnej wyceny szkody. Dochodzoną wierzytelność nabyła w drodze umowy cesji.

W odpowiedzi pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Zakwestionowała legitymację czynną powódki. Zaprzeczyła, aby za kwotę przez nią wypłaconą, nie można było naprawić uszkodzonego pojazdu. Zaprzeczyła temu, że pojazd był serwisowany w (...) i by przy jego naprawie użyto części oryginalnych. Zakwestionowała zasadność żądania w zakresie zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji.

Na rozprawie 12 października 2022 roku pełnomocnik powódki oświadczył, że żądania nie zmienia. Podał, że przy potwierdzeniu przez świadków, że samochód należał do środków trwałych działalności gospodarczej prowadzonej przez E. J., odszkodowanie winno być wypłacone w kwocie netto plus 50% VAT.

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny

17 kwietnia 2020 roku pojazd marki S. (...), rok produkcji 2012, o numerze rejestracyjnym (...), będący własnością E. J., został uszkodzony w wyniku kolizji drogowej. Sprawca zdarzenia w dniu jego spowodowania posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wykupione w (...) Spółce Akcyjnej w W..

E. J. zgłosił poznanej szkodę, która ją zarejestrowała pod numerem (...), a następnie po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego ustaliła w dniu 29.4.2020 r., że należne odszkodowanie winno wynieść 4 464,01 zł. Przy czym w aktach postępowania likwidacyjnego złożono dokument określający akceptowalny koszt naprawy na 14 124,11 zł brutto (11 483,02 zł netto).

/okoliczności bezsporne, a nadto dowody: ustalenie wysokości szkody (k. 10-11), pismo ubezpieczyciela (k. 12), dokumenty w aktach szkody (k. 32, 226)/

Z samochodu S. (...) o numerze rejestracyjnym (...) korzystała córka E. J.. Pojazd był przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej poszkodowanego, który był płatnikiem podatku VAT. Po kolizji samochód został przekazany do naprawy w warsztacie w T., gdzie wykonano zlecenie przy użyciu części oryginalnych. Organizacją naprawy samochodu zajmował się zięć właściciela M. P.. Wypłacone odszkodowanie przez ubezpieczyciela nie pokryło kosztów naprawy. Pojazd był po okresie gwarancji, przed wypadkiem zamontowane były w nim oryginalne części.

W roku 2021 pojazd został sprzedany.

/dowody: zeznania świadka E. J. (k. 182), oświadczenie (k. 212)/

14 maja 2020 roku M. P. w imieniu E. J. zawarł z P. B., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w J., umowę cesji, na mocy której zbył wierzytelność obejmującą odszkodowania za zdarzenie z 17 kwietnia 2020 roku zarejestrowane przez (...) pod nr (...), które umożliwia naprawę pojazdu zgodnie z technologią zalecaną przez producenta oraz przywracającą stan techniczny pojazdu sprzed dnia powstania szkody.

/dowody: umowa cesji z załącznikami (k. 8v-9, 41, 53), zeznania świadka M. P. (k. 207-207v), zeznania świadka E. J. (k. 207v), oświadczenie E. J. (k. 189), oświadczenie M. P. (k. 190)/

26 maja 2020 roku P. B., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w J. zawarł z D. U. umowę cesji. W umowie wskazano, że przedmiotem cesji są wszystkie należności przysługujące zbywającemu przeciwko (...) Zakładowi (...) w związku ze szkodą z 17 kwietnia 2020 roku zarejestrowaną przez (...) pod nr (...).

/dowód: umowa cesji z załącznikami (k. 7-8, 41, 53)/

D. U. nie godząc się z wysokością przyznanego odszkodowania, zleciła rzeczoznawcy sporządzenie prywatnej kalkulacji kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu. Wynikało z niej, że uzasadnione koszty naprawy wynoszą 16 603,89 zł. Za sporządzenie ekspertyzy powódka zapłaciła 184,50 zł.

/dowody: kalkulacja naprawy (k. 13-15), faktura VAT (k. 16)/

Powódka wezwała pozwaną do zapłaty dodatkowej kwoty odszkodowania oraz kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji. Decyzją z 4 czerwca 2020 roku pozwana odmówiła wypłaty żądnych kwot.

/dowód: decyzja z 4 czerwca 2020 roku (k. 12)/

Uzasadnione koszty naprawy pojazdu przy uwzględnieniu cen nowych części oryginalnych do wykonania naprawy (części spoza (...)), technologii producenta oraz rynkowych stawek roboczogodziny dla warsztatów samochodowych z terenu miejsca zamieszkania poszkodowanego wynoszą 14 102,02 zł brutto (11 465,06 zł netto plus 23% VAT w wysokości 2 636,96 zł).

Koszty naprawy pojazdu przy uwzględnieniu cen nowych części oryginalnych do wykonania naprawy (części z (...)), technologii producenta oraz rynkowych stawek roboczogodziny dla warsztatów samochodowych z tereny miejsca zamieszania poszkodowanego wynoszą 16 603,89 zł brutto.

Koszty naprawy pojazdu przy uwzględnieniu cen nowych części tzw. zamienników do wykonania naprawy, technologii producenta oraz rynkowych stawek roboczogodziny dla warsztatów samochodowych z tereny miejsca zamieszania poszkodowanego wynoszą 6 855,49 zł brutto.

Naprawa pojazdu na częściach używanych jest niezgodna z technologią napraw producenta pojazdu.

Średnia stawka roboczogodziny na rynku lokalnym w dacie szkody wynosiła 109/112 zł netto. Wyliczeń dokonano na bazie stawki rynkowej wskazanej przez powódkę (100 zł netto).

Wartość rynkowa badanego pojazdu na 17 kwietnia 2020 roku w stanie przed szkodą wyniosła 35 700 zł brutto. W pojeździe doszło do szkody częściowej.

/dowód: opinia biegłego sądowego T. H. (k. 79-115), uzupełniająca opinia biegłego sądowego T. H. (k. 138-142)/

Na rozprawie 23 listopada 2022 roku Sąd postanowił oddalić wniosek strony pozwanej o zobowiązanie świadka E. J. do przedłożenia dokumentacji z naprawy pojazdu, wskazania nazwy i adresu warsztatu, zwrócenia się do warsztatu naprawczego do przedłożenia dokumentacji naprawy pojazdu. W ocenie Sądu dokumenty te nie były przydatne do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, bowiem nie miały wpływu na ustalenie wysokości rzeczywistej szkody. Nadto Sąd postanowił pominąć dowód z przesłuchania córki świadka E. J. na okoliczność wartości naprawy pojazdu, uznając dowód za nieistotny dla rozstrzygnięcia niniejszego postępowania, w którym Sąd jest obowiązany do ustalenia realnej wartości uszczerbku w majątku poszkodowanego.

Sąd zważył, co następuje

Powództwo podlegało uwzględnieniu w przeważającej części.

W niniejszej sprawie powódka domagała się zasądzenia od pozwanej kwoty 12 324,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 5 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty.

Legitymacja czynna powódki wynikała z zawartych z poprzednimi wierzycielami umów cesji wierzytelności. Na powódkę, zgodnie z treścią przepisu art. 509 § 2 k.c., wraz z wierzytelnością przeszły wszelkie związane z nią prawa. Sąd nie dopatrzył się istnienia okoliczności, które udaremniałyby ważność i skuteczność obu umów przelewu wierzytelności. Kwestią wymagającą wyjaśnienia było ustalenie, czy pierwsza umowa zawarta pomiędzy E. J. a P. B. została zawarta skutecznie. Sąd, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, odebraniu zeznań od poszkodowanego i jego zięcia M. P., złożeniu pisemnych oświadczeń przez właściciela pojazdu i jego pełnomocnika uznał, że przelew został skuteczne dokonany. Przedmiot cesji został precyzyjnie określony.

Przepis art. 822 § 1 k.c. stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Według § 2 tego przepisu, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. W oparciu o § 4 powołanego artykułu, uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.

Pozwana, jako ubezpieczyciel sprawcy zdarzenia od odpowiedzialności cywilnej, ponosi odpowiedzialność za zaistniałą szkodę na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 roku, Nr 124 poz. 1152 ze zm.). Natomiast odpowiedzialność posiadacza pojazdu w niniejszej sprawie oparta jest o art. 436 k.c. w zw. z art. 415 k.c. Między stronami poza sporem pozostawało, że spełnione zostały wszystkie ustawowe przesłanki wynikające z tych unormowań.

Kwestię sporną w niniejszej sprawie stanowiła wysokość należnego odszkodowania.

Zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń co do zasady jest identyczny jak zakres odpowiedzialności posiadacza pojazdu mechanicznego, który spowodował szkodę. Zgodnie z treścią przepisu art. 361 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (§ 1), a w tych granicach naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2). Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (art. 363 § 1 k.c.). Świadczenie ubezpieczyciela ma umożliwić poszkodowanemu przywrócenie pojazdu do stanu sprzed wypadku. Odszkodowanie powinno ściśle odpowiadać szkodzie. Nie może być niższe niż realny, rynkowy koszt niezbędnej naprawy, gdyż wtedy uszczerbek w majątku poszkodowanego nie zostanie w pełni skompensowany. Powołany art. 363 k.c. wprost wskazuje na uprawnienie poszkodowanego (i obowiązek podmiotu odpowiedzialnego za zdarzenie) przywrócenia rzeczy do stanu sprzed zdarzenia lub żądania kwoty w wysokości odpowiadającej kosztom tego przywrócenia.

Ustalając wysokość odszkodowania w przypadku szkody komunikacyjnej, należy mieć na uwadze, że obowiązek naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy, czy w ogóle zamierza ją naprawiać, a także z zaangażowaniem jakich środków pieniężnych ewentualną naprawę dotychczas przeprowadził. Świadczenie zakładu ubezpieczeń ma dać poszkodowanemu realną możliwość naprawienia pojazdu. Suwerenną decyzją poszkodowanego jest, czy z tej możliwości skorzysta, a jeśli tak, to jaki standard naprawy wybierze, czy będzie to naprawa częściowa czy całkowita. Z drugiej strony towarzystwo ubezpieczeniowe odpowiada tylko w granicach normalnych następstw zdarzenia. Oznacza to w szczególności, że odszkodowanie obejmuje tylko te koszty naprawy, które mieszczą się w zwykłych, ekonomicznie uzasadnionych, stosowanych na lokalnym rynku cenach tego rodzaju usług. Przy tym poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwać takiego sposobu naprawy, który będzie najtańszy (tj. najkorzystniejszy dla sprawcy i ubezpieczyciela), lecz może skorzystać z każdej z dostępnych na rynku możliwości naprawy pojazdu, pod tym jedynie warunkiem, że zakres i standard naprawy uzasadniony jest ekonomicznie, a koszt naprawy nie będzie przekraczał normalnej wartości napraw o takim zakresie i standardzie. Stąd też nie jest objęty odszkodowaniem koszt naprawy nieuzasadnionej ekonomicznie, podnoszącej standard pojazdu w stosunku do stanu sprzed wypadku albo koszt w sposób nieuzasadniony znacznie przewyższający wartość porównywalnej naprawy w pozostałych warsztatach.

Należy przy tym zauważyć, że przedsiębiorcy oferujący usługi w zakresie napraw pojazdów stosować mogą różne ceny tych usług. Koszt tej samej naprawy może być różny nawet w obrębie lokalnego rynku. Pojawia się zatem problem, do jakiej wysokości koszt naprawy objęty będzie odszkodowaniem. Zagadnienie to dokładnie przeanalizował Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 Sędziów z 12 kwietnia 2012 roku (III CZP 80/11, publ. w Monitorze Prawniczym 2012/9/450) wskazując, że zakład ubezpieczeń zobowiązany jest na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Jeżeli ubezpieczyciel wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi. Z kolei w uchwale z 13 czerwca 2003 roku (III CZP 32/03, publ. w OSNC 2004/4/51) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu (w tym koszty usługi naprawy), ustalone według cen występujących na lokalnym rynku.

W rozpoznawanej sprawie Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego, uznając ją za miarodajną w zakresie kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu marki S. (...). Biegły wskazał, że uzasadniony koszt naprawy samochodu przy uwzględnieniu cen nowych części oryginalnych, ale spoza (...), technologii producenta oraz rynkowych stawek roboczogodziny dla warsztatów samochodowych z terenu miejsca zamieszkania poszkodowanego wynosi 14 102,02 zł brutto. Sąd przyjął ten wariant wyceny mając na względzie, że samochód był już po gwarancji, nie był w tym czasie serwisowany w (...), miał osiem lat.

Wskazać w tym miejscu należy, że poszkodowanemu jako przedsiębiorcy przysługiwało prawo odliczenia podatku VAT w wysokości 50%. W uchwale z 17 maja 2007 roku w sprawie o sygn. III CZP 150/06 Sąd Najwyższy wskazał, że odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, ustalone według cen części zamiennych i usług, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług (VAT) w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego. Zgodnie z art. 86 ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W myśl art. 86a ust. 1 ustawy w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku.

Przyjąć zatem należało, że poszkodowanemu przysługiwało odszkodowanie w wysokości 11 465,06 zł netto + 1 318,48 zł podatku VAT (1/2 x 2 636,96 zł) – łącznie 12 783,54 zł.

Pozwana w toku postępowania wypłaciła kwotę 4 464,01 zł. Dlatego też Sąd zasądził na rzecz powódki 8 319,53 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy uzasadnionymi kosztami naprawy uszkodzonego pojazdu (12 783,54 zł) a kwotą wypłaconą w toku postępowania likwidacyjnego.

Do powyższej sumy doliczyć należy wydatek w wysokości 184,50 zł, który powódka poniosła w związku ze zleceniem rzeczoznawcy majątkowemu wykonania prywatnej kalkulacji, mającej na celu zweryfikowanie wyliczeń pozwanej dokonanych w postępowaniu likwidacyjnym. Postępowanie niniejsze wykazało, że pozwana wypłaciła odszkodowanie w wysokości dużo niższej niż realna szkoda. Złożenie pozwu w tej sprawie było uzasadnione. Odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów może, stosownie do okoliczności sprawy, obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego (uchwała SN z 18 maja 2004 roku w sprawie III CZP 24/04).

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę w łącznej wysokości 8 504,03 zł.

O należnościach ubocznych orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., zasądzając odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 8 504,03 zł od 5 czerwca 2020 roku. Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, pozwana 4 czerwca 2020 roku odmówiła powódce wypłaty dodatkowej części odszkodowania. Stąd też przyjąć należało, że od 5 czerwca 2020 roku pozostawała w zwłoce.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo jako przewyższające wartość szkody.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Na koszty powódki złożyła się: opłata od pozwu w wysokości 750 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powódki w wysokości 3 600 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, wykorzystana zaliczka na poczet opinii biegłego w wysokości 1 500 zł. Koszty po stronie pozwanej to wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 3 600 zł. Razem poniesione koszty dały kwotę 9 467 zł. Powódka przegrała sprawę w 31%, zaś pozwana w 69%, a tym samy powódka winna więc pokryć 31% kosztów procesu (31% x 9 467 zł = 2 934,77 zł). Biorąc pod uwagę fakt, że powódka poniosła w toku postępowania koszty w łącznej wysokości 5 867 zł, należało zasądzić od pozwanej na rzecz strony powodowej 2 932,23 zł (5 867 zł – 2 934,77 zł).

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. W niniejszej sprawie do rozliczenia niepokrytych kosztów sądowych odpowiednie zastosowanie miał przepis art. 100 k.p.c. W konsekwencji Sąd nakazał pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w G.kwotę 59,48 zł, a od pozwanej 132,39 zł tytułem zwrotu wydatków na opinię biegłego, tymczasowo pokrytych ze środków Skarbu Państwa.

Sędzia Joanna Zachorowska