Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Rejonowy w Gliwicach Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Joanna Zachorowska

Protokolant: Sylwia Pordzik

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2022 roku w Gliwicach

na rozprawie sprawy z powództwa K. C.

przeciwko (...) S.A. w S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 789,49 zł (siedemset osiemdziesiąt dziewięć złotych czterdzieści dziewięć groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 20 czerwca 2016 roku;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 638,49 zł (sześćset trzydzieści osiem złotych czterdzieści dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Gliwicach od powoda kwotę 42,76 zł (czterdzieści dwa złote siedemdziesiąt sześć groszy), zaś od pozwanego kwotę 19,66 zł (dziewiętnaście złotych sześćdziesiąt sześć groszy) tytułem wydatków.

Sędzia Joanna Zachorowska

Sygn. akt I C 9/21

UZASADNIENIE

Pozwem z 4 lipca 2019 roku powód K. C. domagał się zasądzenia do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego kwoty 2 507,57 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 4 maja 2016 roku do dnia zapłaty. Zażądał również zasądzenia na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazał, że 22 stycznia 2015 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzony został pojazd F. (...) o nr rej (...), należący do B. N.. Szkoda została zgłoszona do (...) Spółki Akcyjnej, który dokonał wyliczenia kosztów naprawy samochodu, jednakże odmówił przyjęcia odpowiedzialności, ponieważ sprawca kolizji nie posiadał ważnego ubezpieczenia OC. Z tego powodu postępowanie likwidacyjne przejął Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Poszkodowana wynajęła samochód zastępczy w okresie od 22 stycznia 2015 roku do 23 lutego 2015 roku, a czynsz najmu wynosił 110,00 zł netto za dobę. Pojazd służył do prowadzenia działalności gospodarczej, odliczono więc 50% podatku VAT. Z tytułu najmu trwającego 32 dni oraz kosztów związanych z podstawieniem i odbiorem pojazdu wystawiono fakturę VAT, opiewającą na kwotę 4 541,41 zł brutto. Za holowanie samochodu wystawiono fakturę VAT na kwotę 479,70 zł brutto. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w dniu 15 lipca 2016 roku wypłacił na rzecz powoda kwotę 1 707,79 zł brutto za wynajem pojazdu zastępczego w okresie 17 dni po stawce 110 zł netto oraz z tytułu kosztów holowania kwotę 292,69 zł. Dochodzona wierzytelność została nabyta przez powoda na podstawie umowy cesji.

W odpowiedzi pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Podniosła zarzut braku legitymacji biernej pozwanej ze względu na posiadanie w dacie zdarzenia przez sprawcę szkody ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej w (...) Spółce Akcyjnej (aktualnie (...) Spółka Akcyjna).

W toku postępowania postanowieniem z 24 czerwca 2020 roku na podstawie art. 194 § 1 k.p.c. wezwano do udziału w sprawie (...) Spółkę Akcyjną w S.. Po uzyskaniu zgody stron, postanowieniem z 17 września 2020 roku Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny został zwolniony od udziału w sprawie.

Pozwane (...) Spółka Akcyjna wskazała, że (...) Spółka Akcyjna, do którego zgłoszono roszczenie o zapłatę odszkodowania, za zasadną uznał stawkę najmu pojazdu 165 zł netto za dobę. Nie kwestionowała prawa do korzystania z samochodu zastępczego co do zasady, jednakże jego czas i koszt powinien odpowiadać zasadzie minimalizacji szkody. Poszkodowana miała możliwość wynajęcia pojazdu w niższej cenie za pośrednictwem Centrum Wynajmu (...).

W piśmie z 22 września 2021 roku pełnomocnik powoda wyjaśnił, że sporny jest jedynie okres najmu pojazdu zastępczego.

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny

22 stycznia 2015 roku pojazd marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), należący do B. N., został uszkodzony w wyniku kolizji drogowej. Sprawca zdarzenia, kierujący pojazdem marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), w dacie spowodowania wypadku posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych wystawione w (...) Spółce Akcyjnej (przejęte przez (...) Spółka Akcyjna).

/okoliczności bezsporne, a nadto dowody: prawomocny wyrok nakazowy Sądu Rejonowego Katowice – Wschód w Katowicach z dnia 14 kwietnia 2015 roku w sprawie o sygn. akt V W 247/15 k. 53, zaświadczenie o badaniu technicznym k. 54, informacja ubezpieczyciela k. 54, pismo pozwanej k. 70, korespondencja mailowa k. 74-78/

Poszkodowana zgłosiła szkodę dnia 5 lutego 2015 roku do (...) Spółce Akcyjnej, którą zarejestrowano pod numerem (...). Poinformowała zakład ubezpieczeń, że wynajęła samochód zastępczy oraz złożyła oświadczenie, że pojazd niezbędny jest jej do prowadzenia działalności gospodarczej.

Okres najmu pojazdu zastępczego wynosił 32 dni: od 22 stycznia 2015 roku do 23 lutego 2015 roku.

B. N. zbyła przysługującą jej z tego tytułu wierzytelność na rzecz K. C. na podstawie umowy z 23 lutego 2015 roku. W § 4 umowy wskazano, że przedmiotem umowy cesji jest koszt najmu pojazdu zastępczego i koszty z tym związane (koszty podstawienia i odbioru) oraz holowania.

/dowody: umowa najmu samochodu zastępczego (k. 11-12), umowa cesji praw (k. 13), oświadczenia (k. 15-17)/

(...) Zakład (...) uznał za zasadny najem pojazdu w okresie 17 dni po stawce 165 zł netto. Nie wypłacił odszkodowania i sprawę przekazał do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w dniu 4 marca 2015 roku. 20 maja 2016 r. (...) przekazał akta szkody (...) S.A.

/dowody: pisma (...) S.A. z 12 lutego 2015 roku k. 18, 73,pismo (...) z 20.5.2016 r. k. 79/

Powód wystawił dnia 24 lutego 2015 roku fakturę VAT nr (...), opiewającą na kwotę 4 329,60 zł brutto (3 520,00 zł netto) z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego oraz 211,81 zł brutto (172,20 zł netto) za podstawienie i odbiór pojazdu zastępczego. Nadto powód wystawił też fakturę VAT nr (...), opiewającą na kwotę 430,50 zł brutto (350,00 zł netto) z tytułu holowania pojazdu.

/dowody: faktury VAT k. 24, 25/

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w dniu 20 sierpnia 2015 roku przyznał powodowi kwotę 1 707,79 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego oraz 292,69 zł z tytułu holowania. Za zasadne uznał 17 dni najmu - 4 dni technologicznego czasu, 6 dni od zgłoszenia szkody do pierwszych oględzin, 3 dni oczekiwanie na części, 4 dni weekendu. Odszkodowanie ustalono biorąc za podstawę stawkę 110 zł netto za dzień powiększoną o 50% podatku VAT.

/dowody: pismo (...) z dnia 20 sierpnia 2020 roku, k. 27/

Czas potrzebny na wykonanie naprawy samochodu F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) wynosił 4 dni robocze. Samochód posiadał pogięte pas tylny, pokrywę komory silnika, wzmocnienie tylnego zderzaka, pęknięty tylny zderzak. Ze względu na rodzaj i zakres uszkodzeń nie mógł być eksploatowany w ruchu drogowym, nie był jezdny. Uzasadniony okres technologicznej naprawy wynosił 11 dni od dnia następnego po przesłaniu kalkulacji naprawy poszkodowanej tj. od 13 lutego 2015 roku do 23 lutego 2015 roku (dzień wydania pojazdu). Złożyło się na ten okres 2 dni oczekiwania na części, 4 dni naprawy, 4 dni w weekend, 1 dzień na wydanie pojazdu. Uzasadniony okres najmu pojazdu wyniósł 18 dni, liczony od daty zgłoszenia szkody, tj. 5 lutego 2015 roku. Kalkulację wysłano poszkodowanej 12 lutego 2015 roku. Naprawę rozpoczęto 13 lutego 2015 roku.

/dowód: opinia biegłego sądowego M. B. (k. 172-177)

Sąd oparł ustalenia faktyczne na dowodach z dokumentów złożonych przez strony, których prawdziwość i autentyczność nie budziła wątpliwości i nie była kwestionowana. Wobec tego, że ustalenie uzasadnionego okresu najmu samochodu zastępczego wymagało wiadomości specjalnych przeprowadzono dowód z opinii biegłego sądowego. Opinia ta została uznana za wiarygodną i rzetelną. Ustalenia opinii nie budziły zastrzeżeń, były jasne i korespondowały ze zgromadzonym w sprawie materiałem. Nadto, nie została ona zakwestionowana przez strony.

Sąd zważył, co następuje

Powództwo w części zasługiwało na uwzględnienie.

Między stronami nie była sporna zasada odpowiedzialności pozwanej z tytułu najmu samochodu zastępczego. Stawka czynszu najmu przyjęta przez powoda w kwocie 110 zł netto za dzień, została przez zakład prowadzący postępowanie likwidacyjne uznana w toku postępowania likwidacyjnego. Według tej stawki przyznano powodowi część odszkodowania. Zasadność oraz wysokość kosztów holowania, podstawienia i odebrania pojazdu nie była kwestionowana. Stąd fakt ich poniesienia oraz ich wysokość uznano za przyznany (art. 230 k.p.c.). Istota sporu sprowadzała się do rozstrzygnięcia długości uzasadnionego okresu najmu samochodu zastępczego.

Podstawę materialnoprawną roszczenia powoda stanowiły przepisy art. 822 § 1 i 4 k.c. w związku z art. 436 § 2 k.c. i art. 415 k.c. W razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody, poszkodowany, któremu wyrządzono szkodę może domagać się jej naprawienia. Roszczenie to może zostać skierowane do ubezpieczyciela, który zawarł umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ze sprawcą szkody. Jednocześnie odpowiedzialność pozwanej regulowana jest przepisami ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2277), w szczególności art. 34 ust 1, który stanowi, że z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Powód, wskutek zawartej umowy cesji, nabył roszczenie o wypłatę odszkodowania obejmującego koszty najmu pojazdu zastępczego, koszty podstawienia i odbioru pojazdu oraz koszty holowania – art. 509 § 1 k.c.

Wysokość szkody wyznaczana jest na podstawie art. 361 § 2 k.c. oraz 363 § 1 i 2 k.c.

W orzecznictwie oraz doktrynie występuje zgodność poglądów co do objęcia odpowiedzialnością odszkodowawczą adekwatnych wydatków związanych ze zniszczeniem lub uszkodzeniem samochodu w wypadku komunikacyjnym, wykorzystywanym na potrzeby działalności gospodarczej lub przez konsumenta. Zaciągnięcie przez poszkodowanego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. pozostającą w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 13 marca 2020 roku w sprawie III CZP 63/19).

Celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty najmu to takie, które pozostają w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą. Zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela wyznacza nie tylko sam fakt oraz wysokość rzeczywiście poniesionych przez poszkodowanego kosztów, względnie fakt zaciągnięcia zobowiązania do zapłaty tych kosztów, ale także sposób działania ubezpieczyciela w okresie od dnia zgłoszenia szkody. Jednocześnie na zakres ten wpływ ma spełnienie przez poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody, a także dochowanie przez niego nałożonych przepisami prawa obowiązków m.in. zgłoszenia szkody.

Wskazany przez powoda okres najmu wynoszący 32 dni nie stanowił uzasadnionego okresu najmu samochodu zastępczego. Zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych do obowiązków osoby uczestniczącej w zdarzeniu należy m.in. zapobieżenie, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody, a także niezwłoczne powiadomienie o zdarzeniu zakładu ubezpieczeń.

Poszkodowana powinna niezwłocznie, najpóźniej w dniu zawarcia umowy najmu samochodu zastępczego, dokonać zawiadomienia zakładu ubezpieczeń, przekazując informację o konieczność wynajęcia samochodu zastępczego. Niespełnienie tego obowiązku, przy jednoczesnym przystąpieniu do korzystania z pojazdu, powoduje nieuzasadnione zwiększenie szkody, pozostające bez związku z odpowiedzialnością ubezpieczyciela.

Szkoda z 22 stycznia 2015 roku została zgłoszona (...) S.A. dopiero 5 lutego 2015 roku. Sąd uznał więc żądanie wypłaty odszkodowania obejmującego zwrot kosztów najmu samochodu zastępczego za okres 22 stycznia 2015 roku do 4 lutego 2015 roku za niezasadne. Ubezpieczyciel nie miał możliwości przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego w okresie pierwszych 14 dni po zdarzeniu, nie może zatem ponosić odpowiedzialności za koszt wynajmu pojazdu w tym okresie.

Nie jest trafny zarzut powoda, że szkoda nie mogła zostać zgłoszona z uwagi na brak wiadomości o osobie oraz ubezpieczycielu obowiązanym do jej naprawienia. Zgodnie z art. 98 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych do zadań Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego należy zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, w granicach określonych na podstawie przepisów rozdziałów 2 i 3, za szkody powstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na osobie, gdy szkoda została wyrządzona w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego pojazdem mechanicznym, a nie ustalono ich tożsamości. Z art. 108 wynika, że uprawniony do odszkodowania zgłasza swoje roszczenia do Funduszu przez którykolwiek zakład ubezpieczeń wykonujący działalność ubezpieczeniową w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe. Zakład ubezpieczeń nie może odmówić przyjęcia zgłoszenia szkody. Zakład ubezpieczeń, po otrzymaniu zgłoszenia roszczenia, przeprowadza postępowanie w zakresie ustalenia zasadności i wysokości dochodzonych roszczeń i niezwłocznie przesyła zebraną dokumentację do Funduszu, powiadamiając o tym osobę zgłaszającą roszczenie.

Art. 16 ust. 3 w/w ustawy pozwala na wystąpienie z roszczeniem do zakładu ubezpieczeń, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego lub Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Dla zgłoszenia szkody nie jest zatem konieczna identyfikacja odpowiedzialnego zakładu ubezpieczeń. Wszelkie okoliczności sporne dotyczące podmiotu odpowiedzialnego ustalane są między podmiotami ubezpieczeniowymi, bez względu na to, do którego zostanie roszczenie zgłoszone. Wobec tego zwłoka poszkodowanej nie była uzasadniona. Jednocześnie, okres najmu samochodu zastępczego, sprzed dnia zgłoszenia szkody nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą (art. 361 § 1 k.c.).

Przyjęto za zasadny okres najmu od 5 lutego 2015 roku do 23 lutego 2015 roku, obejmujący 18 dni, w tym 7 dni od daty zgłoszenia szkody do daty poinformowania poszkodowanej od przyznaniu odszkodowania, tj. 12 lutego 2015 roku oraz kolejne 11 dni uzasadnionego technologicznego czasu najmu.

Poszkodowanej jako przedsiębiorcy przysługiwało prawo odliczenia podatku VAT w wysokości 50%. W uchwale z 17 maja 2007 roku w sprawie o sygn. III CZP 150/06 Sąd Najwyższy wskazał, że odszkodowanie przysługujące na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkodę powstałą w związku z ruchem tego pojazdu, ustalone według cen części zamiennych i usług, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług (VAT) w zakresie, w jakim poszkodowany nie może obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku naliczonego. Zgodnie z art. 86 ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W myśl art. 86a ust. 1 ustawy w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku.

Należne powodowi odszkodowanie z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego wyniosło 2 207,70 zł i wyliczone zostało jako iloczyn 18 dni najmu i kwoty 122,65 zł (110 zł netto + 50 % VAT). Dodatkowo, przyznano kwotę 390,25 zł, stanowiącą wartość kosztów holowania (350 zł + 50 % VAT) oraz kwotę 192,00 zł, stanowiącą koszty podstawienia i odbioru samochodu (172,20 zł + 50 % VAT). Łącznie wysokość odszkodowania należnego powodowi jest równa 2 789,95 zł.

Pozwana w toku postępowania wypłaciła 2000,48 zł (suma 1 707,79 zł oraz 292,69 zł). Dlatego też Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę 789,47 zł, stanowiącą różnicę pomiędzy zasadnym odszkodowaniem a kwotą wypłaconą w toku postępowania likwidacyjnego.

O należnościach ubocznych orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c., zasądzając odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 20 czerwca 2016 roku. Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego dnia 20 maja 2016 roku przekazano pozwanej akta szkody. Termin wymagalności roszczenia w przypadku sporu między Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym a zakładem ubezpieczeń określa art. 14a ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym wypłata jest dokonywana przez zakład ubezpieczeń niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni licząc od dnia otrzymania akt szkody od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Należy zatem przyjąć, że pozwana powinna spełnić swoje świadczenie do 19 czerwca 2016 roku. Wobec tego, powodowi należą się odsetki za opóźnienie liczone od 20 czerwca 2016 roku.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo jako przewyższające wartość szkody.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Na koszty powoda złożyła się: opłata od pozwu w wysokości 126 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda w wysokości 900 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, wykorzystana zaliczka na poczet opinii biegłego w wysokości 1 000 zł. Koszty po stronie pozwanej to kwota 7,38 zł z tytułu kosztów poświadczenia pełnomocnictwa. Razem poniesione koszty wynosiły 2 050,38 zł. Powód wygrał sprawę w 31,50%, zaś pozwana w 68,50%, a tym samym powód winien pokryć 68,50% kosztów procesu (68,50% x 2 050,38 zł = 1 404,51 zł). Biorąc pod uwagę, że powód poniósł w toku postępowania koszty w łącznej wysokości 2 043,00 zł, należało zasądzić od pozwanej na rzecz powoda 638,49 zł (2 043 zł – 1 404,51 zł).

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. W niniejszej sprawie do rozliczenia niepokrytych kosztów sądowych odpowiednie zastosowanie miał przepis art. 100 k.p.c. W konsekwencji Sąd nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Gliwicach kwotę 42,76 zł, a od pozwanej 19,66 zł tytułem zwrotu wydatków na opinię biegłego, tymczasowo pokrytych ze środków Skarbu Państwa.

Sędzia Joanna Zachorowska